Vatandaşların salgın döneminde toplu taşımadan kaçınmak için otomobil almaya yönelmesi ve geçtiğimiz yıl haziran ayında kamu bankalarının uygun faizle başlattığı kredi kampanyasıyla birlikte ikinci el piyasasında ciddi bir talep artışı yaşanmıştı. Özellikle normalleşme sürecinin yaşandığı, tatillerin, şehirlerarası seyahatlerin arttığı yaz ayları boyunca ikinci el araç talebinde yüksek seyir devam ederken, sonbaharda salgının ikinci dalgasının baş göstermesiyle tablo değişmeye başladı. Üç temel soruya yanıt bulmayı hedefledik: Fiyatlar neden düşmeye başladı? Düşüş devam eder mi? 2. el oto almak için doğru bir zaman mı? Fiyatlar neden düştü? Sahibinden.com Pazarlamadan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Nazım Erdoğan'a göre bunda Kasım ayı ile birlikte sokak kısıtlamalarının başlaması, mesai saatlerinin kademelendirilmesi, kurumların evden çalışma yöntemini giderek yaygınlaştırması önemli rol oynadı. "Yaz aylarında artan şehirlerarası seyahatlerin de azalmasından kaynaklı, özellikle büyük şehirlerde insan ve araç hareketinin azalması piyasayı ciddi şekilde etkiledi. Bu durum, ikinci el araç piyasasında bir miktar etkisini gösterdi. Diğer taraftan normalleşme sürecinde büyük üreticilerin kapasitelerini yükseltmesi ve sıfır araç arzının artmasıyla beraber, daha aylar öncesinden sıfır araç bekleyen belli bir grup tüketici de ertelenmiş alımları yaparak otomobillerine kavuştu.” Bu faktörlerin bir araya gelmesiyle ikinci el araçlara yönelik talepte bir doygunluk ve ardından düşüş gözlemlemeye başladıklarını söyleyen Erdoğan, “Bu süreç içerisinde otomobil firmaları tarafından geleneksel yıl sonu kampanyalarının devreye girmesi, ikinci araç piyasasında talebin durgun olmasına etki etti” diye konuştu. İki farklı aracı kaynak yapıp satıyorlar! 2. el araç satın alırken bunlara dikkat Bu faktörlerin bir araya gelmesiyle ikinci el araçlara yönelik talepte bir doygunluk ve ardından düşüş gözlemlemeye başladıklarını söyleyen Erdoğan, “Bu süreç içerisinde otomobil firmaları tarafından geleneksel yıl sonu kampanyalarının devreye girmesi, ikinci araç piyasasında talebin durgun olmasına etki etti” diye konuştu. 2. el fiyatlarında düşüş trendi ise hâlâ devam ediyor. Erdoğan, Aralık 2020'de ilk defa yüzde 1’e yakın düşüş gösteren ortalama ilan fiyatlarının, benzer bir seyir izleyerek son iki ayda yüzde 2’ye yakın gerilediğini belirtiyor. Erdoğan'a göre ilan üzerinden pazarlık yapıldığı da dikkate alındığında satış fiyatlarında daha yüksek oranda düşüş olduğu tahmin ediliyor. Peki fiyat düşüşleri tüm sınıflarda görülüyor mu, önümüzdeki aylarda daha da düşüş olur mu, şu an ikinci el otomobil almanın zamanı mı? Bu sorunun yanıtı için bir başka sektör profesyoneli, arabam.com Pazarlama Direktörü Dr. Naim Çetintürk ile konuştuk. Fiyatlardaki düşüş tüm sınıflarda görülüyor mu? Genel olarak tüm sınıflarda farklı oranlarda düşüşler olduğunu söyleyebiliriz. Kurlardaki düşüşle birlikte bazı araçlarda yüzde 20-25’e ulaşan fiyat değişimleri görüyoruz. İkinci elde en çok düşüşü satış hacmi daha az olan spesifik markalarda görüyoruz. Tüketicinin sık tercih ettiği modellerde de düşüşler daha sınırlı. Mart ayında kısıtlamaların biraz daha hafifletilmesi, kademeli olarak normalleşmeye dönüş süreci fiyatları nasıl etkiler? Kısıtlamaların mart ayı gibi hafiflemesiyle piyasadaki canlılık artabilir çünkü pandeminin seyri ve aşıdaki gelişmeler birçok sektörü olduğu gibi otomotiv sektörünü de doğrudan etkiliyor. Araç üretim ve tedarik aşamalarında beklenmeyen durumlar olmaması, son birkaç gündür yukarı yönlü hareketler gösteren döviz fiyatlarının normal seyretmesi halinde, sıfır araç satışlarındaki pozitif seyrin, ikinci eldeki düşüşün devamını sağlayacağını düşünüyorum. Satışlar yeniden ne zaman yükselir? Beklentiler neler? Aslında sıfır otomobillerde satış rakamları gayet iyi. ODD verilerine göre ocak ayındaki binek araç satışı geçtiğimiz yılın yaklaşık yüzde 60’ın üzerinde. 2020 yılında sıfır araç tedariğinin sıkıntılı olduğu süreçte ikinci elde ciddi bir talep patlaması yaşanmış, hatta “ikinci el arabalar sıfır fiyatından pahalı satılıyor” serzenişlerini görmüştük. Şu an için ikinci eldeki durgunluğun sebebi, araç sahiplerinin bu düşüşü içselleştirmekte zorlanması. Kurumsal satıcılar fiyatlarını belirli kayıpları göze alarak düşürüyor. Ancak bireysel satıcılarda bu durumu daha sınırlı görüyoruz. Dolayısıyla 2020 modelleri de kapsayan sıfır araç kampanyalarının sona ermesi, bireysel alıcı ve satıcıların mevcut fiyat seviyelerini kabullenmesi ile tekrar satışların normalleşmesi mümkün olur. Bunu mart ayı ile birlikte yavaş yavaş görebiliriz. Tabii son birkaç gündür dövizdeki hareketlilik de buradaki hikâyeyi farklılaştırabilir. Önceden ikinci el araçlar yatırım aracı olarak da görülüyordu, şu an için böyle bir şeyden bahsedebilir miyiz? Son bir iki yıldır ikinci el otomobiller yatırımdan ziyade, ‘ticaret aracı’ olarak bir emtia gibi görülebiliyor. Farklı meslek gruplarındaki esnafın veya bireylerin al-sat yaparak kazanç sağlamaya çalıştığını görmekteyiz. Geçtiğimiz yıl ikinci eldeki rakamlarda bunun da etkisi büyüktü. Araç fiyatları internet ilanlarından mı belirleniyor, bu fiyatları manipüle etmek mümkün mü? Vatandaş neye dikkat etmeli? Biz bir aracın eder fiyatını bulduğunda, alıcının o aracı satın almaya ikna olduğunu düşünüyoruz. Bence tüketiciler almak istediği bir aracı, sıfır araç fiyatlarına, ikinci el piyasasındaki dinamiklere ve ekonomik gelişmelere bakarak çok iyi değerleyebiliyor. Bu açıdan ilanlarda manipülatif diyebileceğimiz fiyatlar yer alsa bile, bunların alıcılar nezdinde pek karşılık bulduğunu düşünmüyorum. Zira tüketiciler sıfır araç fiyatlarını da sorgulamakta ve buna göre bir ikinci el değerlemesi yapmaktalar. Geçtiğimiz yıl bu düşüncenin oluşmasına sebep olan temel husus, sanıyorum sıfır araçların bayiden alınarak spot piyasasına sürülmesi ve bu nedenle “bazı ikinci el modellerin fiyatları sıfırından pahalı” yorumlarının yapılmasıydı. Fiyat düşüşü bir fırsat mı? Şu an araç almayı düşünenler neler yapmalı? Fiyat düşüşünün şu an uygun bir alım ortamı yarattığını söylemek mümkün. Zira ikinci el araca olan talep ve hacim düşmüş durumda. Alıcıların pazarlık gücünün bu açıdan daha fazla olduğunu söyleyebiliriz.