Neredeyse bugün hepimiz oy kullanmak için sandık başına gittik. Peki oyunuz geçerli olacak mı ? Doğru oy kullandığınıza emin misiniz ? Eğer siz de merak ediyorsanız bu yazıyı okumanız gerekir.2017'de halk oylamasıyla seçilen bazı değişiklikler ilk kez bu seçim sürecinde uygulanacak. 600 Milletvekilinden oluşan 13. Cumhurbaşkanı ve 27. Dönem Meclis'ini seçmek için yapılan değişiklikler şu şekilde.
1- TEK ZARF, İKİ SEÇİM : Türkiye tarihinde ilk kez Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimi aynı anda yapılacak. Ağustos 2014 seçim yılından bu yana bu kez Cumhurbaşkan adayları, referandum sistemi ile değişen bazı kurallardan birine şahit oldu. Bugüne kadar yerel seçimlerde her pusulayı ayrı zarfa, hatta ayrı sandığa oy atmaya alışık olan seçmen bu kez iki farklı oy pusulasını aynı sandığa atıp aynı zarfa koyacak. Sonuçlar tek sandık tek zarftan çıkacak.
2- PARTİLİ CUMHURBAŞKANI : 16 Nisan Referandumu ile gerçekleşen Anayasa değişikliği, partili Cumhurbaşkanı adayı olmayı hak tanıdığı için bazı Cumhurbaşkanı adayları aynı zamanda partisinin genel başkanı olarak ve kendi belirlediği milletvekili aday listeleriyle seçmenin önüne çıkacak.
3- İLK İTTİFAK : Bazı partiler ilk kez yasal olarak ittifakla seçime giriyor. Bunlar'' AK Parti, MHP ile Cumhur İttifakı; CHP, İYİ Parti ve Saadet Partisi'' Millet İttifakı çatısı altında seçime girecek.BBP adayları AK Parti listesinde, DP adayları İYİ Parti listesinde olacak. Hüda-Par, HDP ve Vatan Partisi seçime ittifak yapmadan giriyor.
4-BARAJ SİSTEMİ : Sisteme göre herhangi bir partinin Meclise milletvekili sokabilmesi için Türkiye çapında oyların yüzde 10'undan fazlasını alması gerekiyor. Ancak partiler arası ittifak yasal hale geldiği için tek parti bile yüzde 10'u geçse, çatısı altındaki partiler de barajı geçmiş sayılacak ve yüzde 1 bile alsa aldığı oya göre milletvekili çıkarabilecek.
5-BAŞBAKANLIK : Hükümet artık cumhurbaşkanının meclis içi ve dışından atayacağı bakanlardan oluşacak. Yani artık ''Başbakanlık'' makamı olmayacak.
İLK KADIN : İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener,ilk kadın cumhurbaşkanı adayı olarak seçmen karşısına çıkacak.
CEZAEVİNDEN İLK ADAY : Selahattin Demirtaş (Eski HDP Eş Genel Başkanı) cezaevinden cumhurbaşkanı adayı olarak bir ilke imza atmış olacak. Sosyal Medya mecraları üzerinden kampanyalar yapan Demiştaş'ın TRT cezaevinde kayda aldığı propaganda konuşmasının yayınlanması da bir ilk olarak tarihe geçti.
* İlk turda sonuçlanmazsa 8 Temmuz'da ikinci tur oylaması yapılacak.
SEÇMEN SAYISINDA ARTIŞ GÖRÜLÜYOR
Yurtiçi ve Yurtdışı toplam seçmen sayısı 59 milyon 354 bin 840. 56 milyon 322 bin 632 seçmen, yurt içinde 180 bin sandıkta oy kullanacak. Son yapılan 2017 referandum seçmelerinde (16 Nisan) 55 milyon 319 bin 222 kayıtlı seçmen için 167 bin 69 sandık kurulmuştu. Böylece son yapılan seçimden bugüne yurtiçinde seçmen sayısı yüzde 2 arttı.
YURTDIŞI SEÇMEN
Yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmen sayısı 3 milyon 47 bin 323. Referandumda bu rakam 2 milyon 972 bin 676 idi. Artış 74 bin 647 oldu. 24 Haziran cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçimi için yurtdışında 60 ülke, 123 temsilcilikte kurulan sandıklarda 19 Haziran’a kadar oy kullandı. Gümrük kapılarındaki oy verme işlemi bugün saat 17.00’ye kadar devam edecek.
İTTİFAK OYLARI DAĞILIMI
FARKLI BİR D’HONDT: Sandıklar açıldığında ilk cumhurbaşkanlığı oyları, sonra partilerin aldıkları oylar sayılacak. Vekil dağılımları yine D’hondt sistemi ile hesaplanacak ancak öncelikle ittifaklar bağımsız parti gibi dikkate alınıp ildeki milletvekili sayısı partilere dağıtılacak. İttifaka düşen milletvekili sayısı, ittifak içindeki partilerin oylarına göre dağıtılarak ittifak partilerinin vekillik dağılımları belirlenecek.
İTTİFAK OYLARI: Oy pusulasında ittifak yapan partilerin yer aldığı ortak bir “ittifak alanı” bulunuyor. İttifakın ortak oylarından, ittifaktaki partilere, yasada belirtilen yönteme göre hesaplanan pay düşüyor. Bu pay, ilçe seçim kurullarında sandık tutanaklarının birleştirilmesi sırasında hesaplanarak, partilerin kendi oylarına eklenecek. Hesaplama ise şöyle: Milletvekili seçiminde ittifakın oyları, ittifaktaki partilere, partilerin kendi oyları oranında dağıtılacak.
YURTDIŞI OYLARI: Gazete Habertürk'ten Saliha Çolak'ın haberine göre ilçe seçim kurullarında ittifak partilerinin, ittifakın ortak oylarından aldığı paylar, il seçim kurulunda yurtdışı oylardan partilere payları eklenecek. İl seçim kurulunda yurtdışında ve gümrük kapılarında kullanılan oyların toplamından o ilde partilerin payına düşen miktar ekleniyor.
BAŞBAKAN ARTIK YOK
YÜRÜTMEDE İLK: Cumhurbaşkanı seçilen isim yemin ettiği gün göreve başlayacak. Milletvekillerinin yemin etmesi ile 27. Dönem Meclis’i göreve başlayacak. Ardından cumhurbaşkanı yemin edecek. Bu süreçte Başbakan Binali Yıldırım yemin tarihine kadar görevini sürdürecek.
Yeni yürütme modeli cumhurbaşkanının yemin töreninden sonra hayata geçirilecek. Cumhurbaşkanı, Meclis dışından isterse milletvekillerinden Bakanlar Kurulu oluşturacak, Bakanlar Kurulu Meclis’ten güvenoyu almayacak. Cumhurbaşkanı, başbakan ve Bakanlar Kurulu’nun tüm yetkilerini ve kararname çıkarma yetkilerini kullanmaya başlayabilecek.
Cumhurbaşkanı, ilk iş olarak Bakanlar Kurulu’nun yapısını değiştirecek. Başbakanlık ortadan kalkacak.
MÜHRÜ DİKKATLİ BASIN, OYUNUZ GEÇERSİZ OLMASIN
Türkiye bugün ilk kez cumhurbaşkanı ve milletvekili seçimi için aynı gün sandığa gidiyor. Seçmen oy kabinine, tek zarf, iki pusulayla girecek. Cumhurbaşkanı seçimi pusulasında adayların adları ve fotoğrafları yer alacak. Milletvekili seçimi oy pusulasında ittifakların ve partilerin adları, logoları bulunacak. Seçmenin tek yapması gereken, mühürü dikkatli basarak oyunun geçersiz sayılmasını önlemek.
